Thuốc tránh thai khẩn cấp (TCTK) là một phương pháp phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn có thể được sử dụng trong trường hợp không sử dụng biện pháp tránh thai, khi sử dụng biện pháp không hiệu quả hoặc khi có sự cố trong khi quan hệ tình dục. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này cần phải đúng cách và trong thời gian hợp lý để đạt hiệu quả tốt nhất. Vậy sau quan hệ bao lâu thì uống thuốc tránh thai khẩn cấp để đạt hiệu quả tối ưu?
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc được thiết kế để ngăn ngừa hoặc trì hoãn quá trình thụ tinh sau khi quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ hoặc khi biện pháp bảo vệ không hiệu quả. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp thường có một trong ba thành phần chính: levonorgestrel, ulipristal acetate hoặc một số dạng thuốc kết hợp. Tùy vào loại thuốc và nhãn hiệu, cơ chế hoạt động của thuốc có thể khác nhau, nhưng cơ bản là ức chế hoặc trì hoãn sự rụng trứng, làm thay đổi niêm mạc tử cung, ngăn cản tinh trùng thụ tinh với trứng.
2. Sau quan hệ bao lâu thì nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp?
Để thuốc tránh thai khẩn cấp đạt hiệu quả cao nhất, thời gian sử dụng sau khi quan hệ là yếu tố quyết định. Theo các nghiên cứu và khuyến cáo của các chuyên gia y tế, thuốc tránh thai khẩn cấp cần được uống trong khoảng thời gian sau quan hệ như sau:
Trong vòng 72 giờ (3 ngày): Các nghiên cứu cho thấy, nếu uống thuốc tránh thai khẩn cấp trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ, hiệu quả của thuốc đạt mức tối ưu. Tuy nhiên, khả năng ngừa thai sẽ giảm dần theo thời gian, vì vậy nếu có thể, hãy uống thuốc càng sớm càng tốt sau khi quan hệ không an toàn.
Trong vòng 120 giờ (5 ngày): Một số loại thuốc tránh thai khẩn cấp, đặc biệt là loại có thành phần ulipristal acetate, có thể vẫn hiệu quả nếu uống trong vòng 5 ngày sau khi quan hệ. Tuy nhiên, khả năng ngừa thai không còn cao như trong 72 giờ đầu.
Tóm lại, mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp có thể phát huy tác dụng trong khoảng thời gian từ 72 đến 120 giờ sau khi quan hệ, nhưng để đạt hiệu quả cao nhất, bạn nên uống thuốc càng sớm càng tốt.
3. Tại sao cần phải uống thuốc càng sớm càng tốt?
Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp sớm có tác dụng lớn trong việc ngăn ngừa thụ tinh. Sau khi quan hệ tình dục, nếu có sự rụng trứng và tinh trùng đã gặp được trứng, quá trình thụ tinh có thể xảy ra. Thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ ngăn ngừa hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng, hoặc làm thay đổi niêm mạc tử cung để ngăn cản sự làm tổ của trứng đã được thụ tinh.
Do đó, nếu uống thuốc càng sớm, khả năng ngừa thai sẽ càng cao vì thuốc có thể ngăn ngừa hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng ngay khi tình trạng này chưa diễn ra.
4. Hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp có thực sự 100%?
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp là một phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn, nhưng không phải lúc nào thuốc cũng có thể đảm bảo 100% hiệu quả. Hiệu quả của thuốc phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Thời gian sử dụng: Thuốc sẽ hiệu quả nhất nếu được sử dụng trong vòng 24 giờ đầu tiên sau quan hệ không an toàn.
- Trạng thái sức khỏe của người sử dụng: Một số tình trạng sức khỏe như thừa cân hoặc đang sử dụng thuốc khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.
- Loại thuốc sử dụng: Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác nhau có tỉ lệ hiệu quả khác nhau. Ví dụ, thuốc tránh thai khẩn cấp có chứa ulipristal acetate có thể hiệu quả hơn so với thuốc chứa levonorgestrel nếu uống trong vòng 72 giờ.
5. Những lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp rất tiện lợi và hiệu quả, nhưng không nên lạm dụng. Đây chỉ là phương án cuối cùng khi không có sự chuẩn bị từ trước (như sử dụng bao cao su hoặc thuốc tránh thai định kỳ). Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý một số điều sau:
- Không dùng quá thường xuyên: Dùng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều lần trong một chu kỳ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
- Kiểm tra tác dụng phụ: Thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt, đau bụng, rối loạn kinh nguyệt… Nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Không thay thế phương pháp tránh thai thường xuyên: Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là biện pháp tránh thai chính thức và không có tác dụng phòng ngừa bệnh lây qua đường tình dục. Vì vậy, bạn nên sử dụng các biện pháp tránh thai hiệu quả và an toàn hơn cho các lần quan hệ sau.
Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một phương pháp quan trọng để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục không an toàn. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, bạn cần uống thuốc trong khoảng thời gian từ 24 đến 72 giờ sau quan hệ. Mặc dù thuốc tránh thai khẩn cấp có thể phát huy tác dụng trong vòng 5 ngày, nhưng sử dụng càng sớm càng tốt sẽ giúp giảm nguy cơ mang thai ngoài ý muốn. Hãy sử dụng thuốc một cách hợp lý và đừng lạm dụng để bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình.
